Mali Müşavirlik mesleğini icra ederken en sık karşılaştığımız soruların başında emeklilik tarihinin hesaplanması konusu gelmektedir.  Toplumda ikinci baharı daha huzurlu yaşamak, geleceği garanti altına almak ve doğası gereği insanın en verimsiz olduğu dönemlerde  gelir elde etmek ve sağlık güvencesine sahip olmak önem arz etmektedir. Bu nedenle kolay emeklilik yöntemlerini bir diğer anlatımla emekli olabilmeye imkan sağlayan yöntemleri inceleyeceğiz.

Sosyal Güvenlik Mevzuatımıza göre   SSK ve Bağ-Kur’lular açısından emekli olabilmenin çeşitli şartları vardır.  Emeklilik konusu yaş şartı, gün sayısı şartı, hizmet süresi şartı gibi şartlara bağlıdır. Bu şartları sağlamak için  sosyal  güvenlik mevzuatımızda çeşitli hizmet borçlanması yöntemleri bulunmaktadır.   Prim ödeme gün sayısı açısından sigortalının durumuna göre avantaj sağlayacak yöntemleri değerlendirelim:

Hizmet Sürenizin Son 3,5 Yılı Önemli

Şu an yürürlükte olan emeklilikle ilgili mevzuat hükümlerine bakıldığında SSK kapsamında emeklilik, Bağ-Kur’a göre daha erken olabilmekte.  Ancak SSK kapsamında mı yoksa Bağ-Kur kapsamında mı emekli olacağınız hizmetinizin son 3,5 yılının (1260 gün) hangisinde geçtiğine bağlıdır.  Yani hizmet sürenizin son 1260 gününü SSK’lı olarak geçirdiyseniz SSK’dan emekli olabilirsiniz. Aksi takdirde hizmet sürenizin son 7 yılının en fazla kısmı hangi mevzuata göre ödendiğine bakılır eğer en fazla süre Bağ-Kur’lu olarak geçmişse Bağ-Kur emeklilik mevzuatı hükümlerine tabi tutulursunuz.  Örneğin  Bağ-Kur’dan yaşlılık aylığı alabilmek için bilfiil 25 yıl (9000 gün) prim ödeme  zorunluluğu bulunmaktayken, SSK’da sigortalılık başlangıç tarihine göre değişen basamaklar şeklinde 5000 gün ile 7000 gün arasında değişmektedir. 

Yurtdışı Hizmet Borçlanması

Türk vatandaşı olan erkekler yurtdışında geçen çalışma sürelerinin, kadınlar ise hem çalışma sürelerinin hem de ev hanımı olarak geçen sürelerinin tamamını borçlanma yolu ile Türkiye’de çalışılmış gibi sayılmasını sağlayabilirler.  Ayrıca Türkiye’de çalışma süreleri varsa bu sürelerle birleştirerek emekli aylığına hak kazanabilirler.  Dolayısıyla yurtdışında bulunmuş olan vatandaşlarımızın bu şekilde borçlanarak hizmet satın alabilme ve emekli olabilme imkanları bulunmaktadır.  

Erkeklere İlişkin Askerlik Borçlanması

Yazımızın ilk kısımlarında emekliliğin gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş şartına bağlı olduğunu söylemiştik. Sosyal Güvenlik Mevzuatımızda Askerlik Borçlanması adında bir borçlanma şekli var. Bu yönteme göre 5510 sayılı Kanun’un 41. Maddesinin tanıdığı imkanlar dahilinde muvazzaf ve ihtiyat askerlikte er ve 01.01.1950 tarihinden sonra yedek subay okulunda öğrenci olarak geçirilen sürelerin borçlanılması mümkündür.  Ayrıca SSK kapsamında sigortalılığı olanların sigortası askerlikten sonra başlamış ise, sigortalılık başlangıç tarihi de askerlik süresi kadar geri götürüleceğinden SSK kapsamında hem gün sayısı avantajı hem de daha erken emekli olabilme avantajı sağlamaktadır.

Kadınlara İlişkin Doğum Borçlanması

Doğum yaptığı için işsiz kalan kadın sigortalıların çalışmadıkları ve prim yatırmadıkları süreleri borçlanma imkanı bulunmaktadır.  Gerekli şartları taşıyan ancak  yeterli gün sayıları olmayan  kadınlar borçlanarak prim gün sayısı elde ederek   emeklilik hakkına kavuşabilmektedirler.  Anneler  kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile en fazla  iki kez  doğum yaptıkları tarihten sonra geçen en fazla 2 yıllık süreyi borçlanabilmektedirler. Borçlanılacak sürede sigortalarının olmaması ve çocuklarının yaşaması şartı bulunmaktadır.  Dolayısıyla koşulları sağlayan anne her çocuk için 2 yıl olmak üzere iki çocuk için 4 yıl borçlanabilecektir. Böylece  gün sayısı koşulu ve  emeklilik yaşı açısından avantaj sağlanmış olacaktır.

Yukarıda yazdığımız çeşitli borçlanma yöntemlerinin her biri ayrı bir makale ve kitap konusu olabilecek kadar farklı detayları vardır. Genel hatlarıyla emekliliğe faydası olabilecek ve  prim gün sayısı kazandırabilecek yöntemleri ele aldık.

Bunların dışında  kalan borçlanma yöntemleri ise şunlardır:

• Doktorların sigortasız geçen tıpta uzmanlık sürelerinin ve  fahri asistanlıkta geçen sürelerinin borçlanması
• Avukatların staj sürelerinin borçlanması
• Tutuklulukta ve gözaltında geçen sürelerin borçlanması
• Grev ve lokavtta geçen sürelerin borçlanması
• Seçimler nedeniyle istifa edenlerin boşta geçen sürelerinin borçlanması

Sigortalıların kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde  prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32’si üzerinden hesaplanacak primlerini  ödemeleri şartı ile borçlanarak, borçlandıkları süreleri sigortalılıklarına sayılır. Şu an yürürlükte olan asgari ücret düzeyinde borçlanma tutarı günlük 8,50.-Türk Lirası tutarındadır. Yukarıdaki yöntemlere göre borçlanma talebinde bulunan sigortalılara kurum tarafından tebliğ edilen borç tutarının tebliğ tarihinden  bir  ay içerisinde ödenmesi zorunludur.   Kurumun anlaşmalı olduğu bankalara bir ay içerisinde ödenmeyen borçlanmalar geçersiz sayılacaktır.   Sigortalıların durumlarını iyi analiz ederek kendilerine uygun olan ve avantaj sağlayan borçlanma yöntemini tercih etmesi gerekmektedir.